80 jaar geleden gaven zij hun leven voor het vrije woord: herdenking gevallen medewerkers Parool

7 feb 2023

Afgelopen zondag vond de herdenking plaats van de medewerkers van het illegale Parool die 80 jaar geleden, op 5 februari 1943, werden vermoord. Zij waren oprichters, makers, drukkers en verspreiders van de krant, die na het eerste Paroolproces werden gefusilleerd door de bezetter. Iedere 5 februari eren wij hen op de Algemene Begraafplaats Zandvoort en de Eerebegraafplaats in Bloemendaal.

Op de begraafplaats in Zandvoort legden we bloemen bij het graf van Wim Gertenbach en zijn familie. Gertenbach werd vermoord voor het drukken van het Parool, zijn gezin kwam later om bij een bombardement. Het Parool lichtte zondag ter ere van de herdenking zijn levensverhaal uit. Naast nabestaanden en geïnteresseerden uit de omgeving van Zandvoort woonden burgemeester David Moolenburgh, Wethouder Gert-Jan Bluijs en de directeur van het Wim Gertenbach College Fred van Zanten de herdenking bij.

Burgemeester Moolenburgh en directeur van Stichting Democratie en Media Nienke Venema stonden stil bij de moed van Gertenbach en alle mensen die de verzetskrant mogelijk maakten. Ook zeiden zij deze dag te denken aan de mensen die vandaag hun leven in de waagschaal stellen voor een vrije, onafhankelijke pers, zoals journalisten in Rusland, Mexico en Myanmar.

Vervolgens vond op de Eerebegraafplaats in Bloemendaal de herdenking van alle gevallen Parool medewerkers plaats, waarbij twee minuten stilte in acht werd genomen en de vlag werd gehesen. Na twee jaar herdenken in besloten kring,konden eindelijk alle nabestaanden en andere belangstellenden weer aanwezig zijn. Opvallend was dat opkomst op beide plekken aanzienlijk groter was dan voorgaande jaren.

Na afloop van de herdenking vond de traditionele lunch in het Dorpshuys te Bloemendaal plaats, waar ruimte wordt geboden aan de nabestaanden en andere betrokkenen om samen te komen en na te praten. Daar spraken ook de hoofdredacteur van het Parool, Kamilla Leupen, en voorzitter van de Raad van Toezicht van Stichting Democratie en Media, Yvonne Zonderop.

Kamilla Leupen vertelde hoezeer de geschiedenis nog steeds doorleeft in de huidige krant. Uit een rondgang op de redactie bleek dat de waarden waar de gevallen Paroolmedewerkers hun leven voor in de waagschaal legden, de keuzes van de krant vandaag de dag nog altijd inspireren. “We zijn het aan onze geschiedenis verplicht nooit te vergeten wat is gebeurd, er altijd aandacht voor te hebben en mee te nemen in ons werk”.

Yvonne Zonderop vertelde hoe zij geraakt werd en geïnspireerd wordt door de afscheidsbrief van Parool verspreider en verzetsstrijder Jan Zwanenburg, die zij onder ogen kreeg toen zij begon als voorzitter. Zij benadrukte de opdracht die ervan uitgaat: “Een vrije pers en een goed functionerende democratische rechtsstaat komen niet zomaar uit de hemel vallen. Daar moeten we moeite voor doen. Dat is een blijvende opdracht aan SDM, want ook nu zijn er krachten die de waarden van een vrije democratie doelbewust ondergraven. We zien ze om ons heen.”

Voor meer levensverhalen van gevallen Parool medewerkers zie het persoonsregister van de Eerebegraafplaats Bloemendaal.

De begraafplaats heeft ook een app met een schat aan informatie, foto’s, filmbeelden en tekeningen voor bij een bezoek.