Schrap de btw-verhoging op journalistiek, toegankelijkheid en pluriformiteit onder druk

Stichting Democratie en Media is mede-ondertekenaar van een brandbrief aan de fractievoorzitters in de Tweede Kamer. Aanleiding is het Belastingplan 2025 waarin de btw-verhoging op journalistieke publicaties van 9 procent naar 21 procent is opgenomen. 

270.000 huishoudens moeten door de btw-verhoging noodgedwongen hun abonnement op hun krant vaarwel zeggen, blijkt uit onderzoek van economisch onderzoeksbureau Decisio in opdracht van brancheorganisatie NDP Nieuwsmedia. Naar verwachting leidt dat vervolgens tot het verlies van 377 banen in de journalistieke sector.

De fracties worden in de brief door een brede journalistieke coalitie opgeroepen om bij de Algemene Politieke Beschouwingen deze btw-verhoging voor de onafhankelijke journalistiek tegen te houden.

Toegang tot kwalitatieve en onafhankelijke journalistiek is voor Stichting Democratie en Media de reden om de brandbrief te ondersteunen. We vinden het belangrijk dat journalistiek betaalbaar en toegankelijk is voor zo veel mogelijk mensen. De geplande btw-verhoging bemoeilijkt echter de toegang tot nieuws voor een deel van de bevolking en schaadt daarmee de belangen van Nederlandse burgers. Bovendien komen met name regionale en kleinere nieuwsmedia in de knel, wat de pluriformiteit van het Nederlandse medialandschap bedreigt.

Tegen verdere verschraling

Het staat in schril contrast met het hoofdlijnenakkoord, waarin juist is opgenomen dat de coalitiepartijen pal staan voor ‘het wezenlijke belang vaneen betrouwbare informatievoorziening in een rechtsstaat’ en verwoorden ze een stevige ambitie: het ‘voorkomen van verdere verschraling van (online) aanbod van nieuws’ en ‘versterking van instituties die de rechtsstaat mede dragen, waaronder [..] de media’.

Aan de forse btw-verhoging voor journalistieke publicaties kleven ook grondrechtelijke risico’s, constateerde Prakken d’Oliveira in een juridische verkenning op verzoek van NDP Nieuwsmedia, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en het Persvrijheidsfonds. De toegankelijkheid van nieuws valt onder de brede bescherming van de vrijheid van meningsuiting en het recht van burgers om informatie te ontvangen. Omdat een grondige motivering van noodzaak en proportionaliteit van de btw-verhoging voor journalistieke publicaties ontbreekt, is het zeer aannemelijk dat de maatregel niet voldoet aan de grondrechtelijke toets die voortvloeit uit het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het EU-handvest.

Toegankelijke journalistiek voor iedereen

Hoe we onafhankelijke en kwalitatieve journalistiek betaalbaar kunnen houden voor zoveel mogelijk mensen, hangt af van meer factoren dan enkel de btw-verhoging. We vinden het belangrijk dat daar óók aandacht voor is. We hopen en verwachten dan ook dat dit ook in de toekomst hoog op de agenda blijft staan van de ondertekenaars.

De andere ondertekenaars van de brief zijn NDP Nieuwsmedia, het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, de Magazine Media Associatie, de Nederlandse Nieuwsblad Pers, de Vereniging van Onderzoeksjournalisten en Free Press Unlimited.