SDM steunt grantee-netwerk richting de verkiezingen

7 september 2022

Op 7 juli 2023 viel het Kabinet Rutte IV. Daarom vinden op 22 november 2023 Tweede Kamerverkiezingen plaats. Deze relatief onverwachte verkiezingen, anderhalf jaar na het aantreden van het kabinet, vragen om een grote wendbaarheid van organisaties die impact willen hebben op de verkiezingen. Vanuit onze missie van een daadkrachtige democratie heeft ons Fonds Democratie en Media een verkiezingsoproep uitgezet in ons eigen grantee-netwerk en gaan we uiteindelijk zeven (coalities van) organisaties in hun werk naar de verkiezingen toe financieel steunen.

Opkomen voor onderbelichte, kwetsbare of toekomstgerichte belangen
Zowel organisatorisch als financieel zullen de meeste organisaties niet met het scenario van landelijke verkiezingen in 2023 rekening hebben gehouden. Desondanks zijn veel organisaties in ons grantee-netwerk direct aan het werk gegaan om te zorgen dat de missie en waarden waar zij dagelijks voor werken ook impact hebben op de verkiezingsprogramma’s en het publiek debat rondom de verkiezingen. Wij voelen de verantwoordelijkheid, mede vanwege de extra uitdaging die onverwachte verkiezingen met zich meebrengen, hen te ondersteunen bij het verwezenlijken van deze ambitie.

Om die reden hebben wij medio juli een besloten verkiezingsoproep uitgezet binnen ons eigen netwerk, gericht aan alle grantees die vanaf 2021 zijn gesteund. Het besloten karakter van de oproep komt voort uit efficiëntieoverwegingen en het korte tijdspad waar ook wij mee te maken hebben. De steun die we beschikbaar stellen, moet de impact die ons netwerk rondom de verkiezingen kan hebben helpen vergroten. Dit doen we vanuit onze missie om voor onderbelichte, kwetsbare of toekomstgerichte belangen op te komen binnen de democratische rechtsstaat en daarmee een daadkrachtige democratie vormt te geven.

In reactie op de verkiezingsoproep zijn 16 aanvragen ontvangen. Daarvan zijn uiteindelijk zeven aanvragen (gedeeltelijk) toegekend. De rode draad in de toekenningen is dat de initiatieven niet alleen het dagelijkse werk van de organisaties vertalen naar de context van de verkiezingen, maar de verkiezingen ook aangrijpen om de betekenis van dat werk en de invloed daarvan op publiek en politiek te vergroten.

Coalities van maatschappelijke organisaties en bewegingen
Een belangrijke manier waarop organisaties dat doen is door samenwerking te zoeken. Deze coalitievorming sluit naadloos aan bij ons voornemen ‘samenwerkingssteun’ te verlenen aan organisaties die onze missie bevorderen; de gedachte daarachter is dat het geheel meer oplevert dan de som der delen. Wij steunen in deze verkiezingsoproep (de coördinatie van) drie samenwerkingsverbanden, die zich allemaal (gedeeltelijk) bevinden binnen het bestaande grantee-netwerk.

De eerste van die coalities is de Digitale 4 (inmiddels: 5), gevormd door Amnesty International, Bits of Freedom, Open State Foundation, Waag en SETUP. Deze coalitie realiseert in aanloop naar de komende Tweede Kamerverkiezingen een stembusakkoord op het gebied van digitalisering, dat tot doel heeft bij te dragen aan het vormgeven van een politieke agenda gericht op het verdedigen en versterken van fundamentele mensen- en grondrechten, openheid en transparantie van overheden en een sterke en open democratische rechtsstaat. De tweede coalitie is de*beweging, waarin meer dan 80 maatschappelijke organisaties en bewegingen zich verenigen om richting de verkiezingen gezamenlijk onderwerpen te agenderen als armoede en ongelijkheid, de woningnood en de klimaatcrisis. Tot slot wordt een coalitie van ruim 25 organisaties, geleid door ASKV en Steunpunt Vluchteling, gesteund die zich inzet voor een meer humaan migratiebeleid, ook voor ongedocumenteerden. Dit onderwerp, waar wij ons al jaren mee bezighouden, zal vermoedelijk ook deze verkiezingen een belangrijke rol spelen en een diversiteit in (publieke) opvattingen daarover is in een daadkrachtige democratie van belang.

De veelvormigheid van de aangesloten bewegingen zorgt voor synergie: zo brengen sommigen bijvoorbeeld een grote achterban mee en anderen een sterke organisatiekracht. Dit zorgt voor wederzijdse versterking.

Verdieping van het werk rondom verkiezingen
Een andere lijn van steun wordt gevormd door de twee toekenningen aan huidige institutionele grantees, namelijk Stem op een Vrouw en Bureau Burgerberaad. Beide organisaties grijpen deze verkiezingen aan om hun werk rondom verkiezingen te verdiepen.

Stem op een Vrouw voert al meerdere verkiezingen hun succesvolle campagne om slim een voorkeursstem op een vrouw uit te brengen. Nu neemt de organisatie een volgende stap: aangezien de representatie van vrouwen bij een deel van het politieke spectrum inmiddels succesvol verbeterd is, zal het daarnaast kiezers informeren over (intern) beleid en praktijken van politieke partijen op gendergelijkheid. Bureau Burgerberaad wil de periode rondom de komende verkiezingen benutten om bekendheid van burgerberaden te vergroten en te zorgen dat burgerberaden in de politieke programma’s blijven dan wel komen. Wij steunen Bureau Burgerberaad als aanjager en kwaliteitsbewaker van dit vernieuwende democratische instrument. Hier is de afgelopen jaren momentum voor ontstaan; mede door de innovatieve samenwerking met jongeren en jongerenorganisaties, tracht Bureau Burgerberaad om draagvlak voor dit instrument binnen de politiek te behouden.

Lobby-transparantie en stemhulp voor moeilijk te bereiken jongeren
Daarnaast hebben wij grants verleend aan twee organisaties waarmee een bestendige relatie is opgebouwd de afgelopen jaren: De Groene Amsterdammer en Represent Jezelf.

De Groene Amsterdammer richt zich, samen met Investico, op een onderbelicht aspect van de democratische besluitvorming die ondertussen plaatsvindt. Terwijl de aandacht wordt gericht op campagnes en duiding van de verkiezingsuitslag, worden de laatste politieke deals op het Binnenhof nog gesloten om onderwerpen en wetsvoorstellen door dit parlement heen te loodsen of juist ‘controversieel’ te verklaren. In een longread worden lobbyisten, onderhandelingstactieken en politieke verantwoordelijkheid onder de loep genomen om hier inzicht in te bieden. Represent Jezelf, tot slot, is inmiddels een vaste grantee rondom verkiezingen. Deze community van o.a. jonge media-makers en sociale ondernemers richt zich met een Get out the Vote-campagne op jongeren uit traditioneel moeilijk te bereiken gemeenschappen. Dit jaar wordt daar, in partnerschap met ProDemos, een stemhulp aan toegevoegd, waardoor deze doelgroep beter geïnformeerd deel kan nemen aan maatschappelijke discussies en democratische processen.