SDM Meetup 2025: ‘Voor een open publiek debat moeten we ook goed kunnen kijken en luisteren naar elkaar’

Meer dan 35 deelnemers uit ons granteenetwerk kwamen vrijdag 10 oktober 2025 bijeen op de jaarlijkse Meetup van SDM. In de Tolhuistuin in Amsterdam gingen zij met elkaar in gesprek over het publieke debat en de openbare meningsvorming, om elkaar (beter) te leren kennen en ideeën uit te wisselen.

De initiatieven die SDM steunt, zetten zich op verschillende wijze in voor onafhankelijke, pluriforme journalistiek en een weerbare democratische rechtsstaat. Al deze organisaties spelen een rol in de openbare meningsvorming. Tegelijk worden veel organisaties en groepen ook geraakt door de dominantie van intolerante en anti-rechtsstatelijke sentimenten.

Daarom stond de Meetup dit jaar in het teken van de openbare meningsvorming. Hoe dragen we samen bij aan een democratie die werkt voor iedereen? Beïnvloeden we de publieke opinie? Faciliteren we een open en geïnformeerd debat? Of bieden we juist tegenwicht aan negatieve beeldvorming?

Foto’s: Anke van der Meer

De Meetup begon met een welkomstwoord vanuit SDM en een activiteit waarbij de deelnemers elkaars rol in het publieke debat verkenden. Veel willen het gesprek aanjagen of faciliteren, maar sommigen ervaren juist dat ze daarin worden belemmerd – ze zien hun zichtbaarheid verminderen of ontvangen soms zelfs bedreigingen. Ook sommige ‘aanjagers’ gaven vervolgens aan uit anticipatie op negatieve reacties soms toch minder stelling te nemen.

Vervolgens verdeelden de aanwezigen zich over drie deelsessies die ieder in het teken stonden van één van SDM’s grantees. Zo vertelde Jennifer Athanasiou-Prins over de European Press Prize, wat uitmondde in een gesprek over het nut van transparantie over journalistieke standaarden voor het vertrouwen van het publiek in de journalistiek. Jelle Klaas (PILP) liet een deel van de campagne tegen het inperken van algemeen belang zaken zien, waarna de groep verder sprak over hoe we het belang van de rechtsstaat voor alle burgers beter uit kunnen leggen. Ten derde sprak de Lokale Democratie Coalitie over het betrekken van meer burgers bij de (lokale) democratie: ‘Echte democratische vernieuwing begint daar waar de overheid niet is.’

Devika Partiman van Stem op een Vrouw trapte de tweede helft van de middag af met een quiz over de geschiedenis van vrouwen van kleur in de politiek. Daarna verspreidden de deelnemers zich opnieuw over verschillende gesprekken. Zo gingen ze samen met Bits of Freedom en PublicSpaces in discussie over de invloed van big tech en de mogelijkheden van digitale alternatieven voor een gezond publiek debat. Een andere groep hield onder leiding van Pieter van Boheemen een brainstorm om het prodemocratische sentiment te versterken, wat uiteindelijk de titel ‘democratie in het offensief’ meekreeg. Peter Kodde gaf een verkorte workshop over het kleur-klasse-narratief. Deze communicatiestrategie, die zich richt op gemeenschappelijke waarden in plaats van zondebokpolitiek, is in het buitenland al met succes onderzocht. Samen met DeGoedeZaak en Deep Canvassing start Stroomversnellers nu een onderzoek in Nederland naar hoe deze methode ingezet kan worden.

Tijdens de afsluiting bleek er veel behoefte om verder te spreken. Het schetsen van een perspectief voor verbetering van de democratische rechtsstaat blijft een belangrijk thema.