Een impressie van onze steun in 2022

22 dec 2022

Een daadkrachtige democratie kan niet zonder betrokken burgers, die samen de maatschappij vormgeven en bouwen. Sterke journalistieke media zijn eveneens onmisbaar. Mede hierom is SDM opgericht. Ook in 2022 investeerden we daarom in tientallen projecten en organisaties die zich hier met veerkracht, passie en wendbaarheid voor inzetten. Graag delen we er hier een aantal met jullie die er voor ons in het bijzonder uitsprongen. Er zijn nog veel meer initiatieven waar we trots op zijn, op onze website vind je sinds kort een overzicht van alle lopende steun.

Aandacht voor onderzoeksjournalistiek en internationale samenwerking

Geen democratie zonder tenminste een partieel gedeeld beeld van de werkelijkheid. De rol van journalistiek is dan ook cruciaal voor het informeren van de samenleving en het publiek debat. In 2022 steunden we onder andere een aantal initiatieven die zich inzetten om kwaliteitsjournalistiek een positieve impuls te geven.

10 jaar vieren van goede journalistiek

Tien jaar geleden richtten zeven Europese stichtingen, waaronder The Guardian Foundation, JP Politiken, Vereniging Veronica en SDM, de European Press Prize op. We deden dit uit bezorgdheid over de kwaliteit van het Europees publieke debat, met als doel om kwaliteitsjournalistiek op ons continent te vieren, ondersteunen en beschermen. Inmiddels is dit initiatief uitgegroeid uit tot een van de meest prestigieuze journalistieke prijzen in Europa. Onder leiding van Thomas van Neerbos heeft de Press Prize het afgelopen decennium diverse projecten en journalisten onderscheidden die ons het Europa waar we in leven beter doen begrijpen, en zo onze democratische waarden helpen versterken. Zie hier een overzicht van de winnende verhalen van 2022.

Bevorderen van de transparantie van overheidshandelen

In mei is de Wet open overheid (Woo) ingegaan. Met deze wet wordt verder geïnvesteerd in de transparantie en informatievoorziening van de overheid. In de praktijk blijkt dat er forse drempels bestaan om informatie middels deze verzoeken te verkrijgen. In september richtten Liset Hamming en Tim Staal daarom de Samenwerking Passieve Openbaarmaking Overheidsinformatie Nederland (SPOON) op. Dit initiatief beoogt hét kennis- en informatiecentrum te worden met betrekking tot Woo-verzoeken voor journalisten, onderzoekers, NGO’s en burgers.

Steun voor de journalistiek in Suriname

Begin december steunden we het Stimuleringsfonds Surinaamse Journalistiek, een nieuw initiatief van Sheila Sitalsing, Roy Khemradj, Jessica Swinkels en Jeroen Trommelen. Het fonds beoogt per april 2023 een bestendige bijdrage te gaan leveren aan een pluriform en onafhankelijk aanbod van journalistiek in Suriname. Dat doet het onder andere door financiële steun te bieden aan journalisten, en door een netwerk op te zetten van vrijwillige mentoren uit de Nederlandstalige journalistiek. Het fonds zal worden beheerd door een onafhankelijke stichting i.o. in Suriname.

Democratische vernieuwing en borging van fundamentele rechten

Een goed functionerende democratische rechtsstaat is niet vanzelfsprekend. Daarom moet steeds opnieuw worden bekeken of de belangen van burgers wel voldoende doordringen tot de relevante besluitvormingsprocessen. Er zijn voldoende aanwijzingen dat dit momenteel niet het geval is. Daarom steunen we steeds vaker initiatieven die investeren in democratische vernieuwing en in een meer vitale rechtsstaat.

Nederlands’ eerste burgerberaad

Vanuit verschillende hoeken klinkt een duidelijke roep om burgers beter bij politieke besluitvorming te betrekken, om zo complexe problemen beter het hoofd te kunnen bieden. Een belangrijk nieuw instrument voor democratische vernieuwing is de inzet van nationale en lokale burgerberaden. Bureau Burgerberaad is opgericht door Eva Rovers, Matthea de Jong en Roebyem Anders om hét expertisecentrum in Nederland worden. Hun missie is om de kwaliteit en de impact van burgerberaden te vergroten om zo de Nederlandse democratie toekomstbestendig te maken.

Strategisch procederen voor mensenrechten

De rechtszaak tegen etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee, het kritische rapport over de aanpak van de Top400, het verzoek om een regeling voor zorgmedewerkers met Long Covid: spraakmakende zaken waar het Public Interest Litigation Project (PILP) het afgelopen jaar bij betrokken was. Onder leiding van Jelle Klaas zet het PILP sinds 2014 juridische procedures strategisch in voor mensen- en burgerrechten met als doel sociale, politieke of juridische veranderingen teweeg te brengen. Het gaat daarbij niet alleen om het winnen van de zaak, maar ook om het effectief aantonen van onrecht of het genereren van aandacht voor een maatschappelijk probleem.

Naar duurzame oplossingen voor staatloosheid

Staatloze mensen lopen in Nederland tegen allerlei obstakels aan, omdat hier nog geen heldere wet- en regelgeving bestaat voor een ontbrekende nationale identiteit. Na lang actievoeren door verschillende organisaties en belangengroepen, zijn afgelopen mei twee nieuwe wetsvoorstellen aangenomen om de situatie van deze mensen, waaronder kinderen, te verbeteren. Maar er moet nog veel gebeuren. Het Institute for Statelessness and Inclusion (ISI) en Amsterdams Solidariteits Komitee Vluchtelingen (ASKV) werken momenteel samen aan het bouwen van een duurzame structuur voor alle werkzaamheden en samenwerkingen op het gebied van staatloosheid.